آشنایی با کرکره های برقی – انواع و مدلهای مختلف، مکانیزمهای عملکرد و موتورها

 

بخش اول: انواع موتورهای کرکره اتوماتیک و مکانیزم عملکرد آنها

 

درب کرکره ای (یا رولی) چیست؟

   

دربهای کرکره ای یا رول آپ (Rollup doors) به دربهایی اطلاق می شود که بصورت رول شونده در بالای درب جمع می شوند و جمع شدن آن مشابه رول کردن و لوله کردن فرش یا موکت می باشد. اولین مدل دربهای کرکره ای در سالهای بسیار دور اجرا شده و هنوز هم در بسیاری شهرها و روستاهای کشور در حال استفاده هستند. مکانیزم عملکرد این نوع دربهای کرکره بصورت دستی بوده و نیروی لازم جهت بالا بردن درب کرکره توسط فنرهایی که روی شافت درب کرکره نصب می شدند اعمال می گردید. برای بالا بردن این نوع دربها نیرویی از طرف فرد به سمت بالا وارد می شود و سپس این نیرو با نیروی فنرهای تحت فشار جمع می شود و درب را بالا می برد. برای بستن درب نیز نیروی وارده توسط فرد بایستی به حدی باشد که بتواند بر فشار فنر غلیه کند و درب را ببندد.

 

مکانیزم کرکره های دستی را در تصاویر زیر می بینید. نوع جنس این نوع دربهای کرکره عمدتاً یا از نوع فولادی فلزی شبکه ای (کرکره زنبوری) بوده است و یا از نوع پلیت گالوانیزه ولی در مکانیزم عملکرد و فنرها هر دو مشترک هستند. در روی شافت بالای درب با توجه به عرض و ارتفاع درب، تعدادی فنر و کاسه فنر نصب می شد تا وزن درب را بالانس کنند.

 

 

 

 

 

انواع موتورها و مکانیزها جهت دربهای کرکره اتوماتیک – کرکره برقی کدامند؟

 

در حال حاضر سه نوع عمده موتور با مکانیزم های عملکرد مختلف جهت اجرای کرکره های برقی یا کرکره اتوماتیک قابل استفاده هستند که در زیر معرفی می شوند و مزایا و معایب آنها هم بیان می شود.

1-کرکره اتوماتیک – کرکره برقی با مکانیزم موتور سنترال یا سانترال

موتورهای سانترال یا سنترال برای ساخت کرکره های اتوماتیکی بکار می روند که بایستی حتما بر روی شافت آنها از فنر هم استفاده شود. بعنوان مثال تمامی کرکره های قدیمی از مکانیزم شافت و فنر در بالای درب استفاده کرده اند که اگر مشتری بدون تغییر درب قبلی قصد اتوماتیک کردن درب کرکره خود را دارد می تواند از موتورهای سنترال استفاده کند. این نوع موتورها بدون مرکز کنترل هستند و می بایستی مرکز کنترل هم بر روی آنها اضافه شود.

 

جهت دربهای جدید و نصب دربهای کرکره امروزی استفاده از این نوع مکانیزم و موتورها قابل توصیه نیست، به دلیل اینکه وجود کاسه و فنرهای فلزی در این نوع درب، سرویس و خدمات این نوع دربها را بسیار پر هزینه کرده و با توجه به کیفیت پایین فنرهای موجود در بازار، مشکل شکسته شدن فنرها بسیاز زیاد شده است، لذا بسیاری ازدربهای کرکره اتوماتیک پس از زمان 2 یا 3 سال ممکن است با شکسته شدن فنر درب کرکره مواجه شوند که با توجه به اینکه فنرها خارج از گارانتی تمامی شرکتها هستند، هزینه فنر جدید و دستمزد تعویض آن بسیار بالا خواهد بود و برای مشتری هزینه ای در حدود 200 تا 350 هزار تومان برای تعویض فنر را در بر دارد.

موتورهای کرکره سنترال در دو نوع 180 و 280 کیلوگرم در بازار موجود می باشند.

مورد دیگر مکانیزم خلاص کردن این نوع کرکره اتوماتیک است که در مواقع قطعی برق بایستی استفاده شود. از موتور کرکره های سنترال سیمی شبیه سیم کلاچ یا ترمز خارج می شود که کشیده شدن این سیم باعث آزاد شدن و خلاص شدن درب می شود و در مواقع قطع برق، کرکره بصورت دستی بالا می رود. برای دربهای کرکره ای که از موتور سنترال استفاده می کنند این سیم در حین نصب در بیرون درب در باکسی مخصوص نصب می شود تا فقط با کلید مخصوص درب باکس باز شود و با کشیده شدن این سیم، درب از حالت برقی خارج و دستی شود.

 

2-کرکره اتوماتیک – کرکره برقی با مکانیزم موتور توبلار یا تیوبلار Tubular Rollup motor

موتورهای توبلار موتورهایی هستند بصورت لوله ای که کل موتور در داخل شافت کرکره اتوماتیک نصب می شود و از بیرون هیچ قسمتی از موتور در دید نیست. این نوع موتورها توسط سر چرخنده خود، تمام قدرت و گشتاور لازم جهت چرخش شافت و باز و بست کرکره اتوماتیک را فرآهم می کند.

 

این مکانیزم در بیش از 50 درصد از کرکره های اتوماتیکی که جدیدا نصب می شوند استفاده می شود. قدرت موتورهای توبلار بر اساس نیوتن سنجیده می شود. رنج وسیعی از موتورهای 40 تا 400 نیوتن توبلار در بازار موجود است. استفاده از موتورهای توبلار بطور متعارف تا 140 نیوتن و ابعاد دربهای اتوماتیک تا 13 متر مربع قابل توصیه است، هر چند دربهای بزرگتر و با ابعاد بیشتر هم می توانند از این نوع موتورهای کرکره اتوماتیک استفاده کنند اما استفاده از موتورهای توبلار برای ابعاد بیشتر از 13 متر مربع در مقایسه با موتورهای ساید از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست و توصیه می شود تا برای دربهای کرکره اتوماتیک بیشتر از 13 متر مربع از موتورهای ساید استفاده شود.

لازم به ذکر است عدم استفاده از موتورهای توبلار برای دربهای کرکره بزرگتر از 13 متر مربع به هیچ عنوان به دلیل قدرت پایین و یا کیفیت پایین این نوع موتورها نیست و تنها دلیل این امر فقط صرفه اقتصادی است، چرا که موتورهای توبلار قویتر از 140 نیوتن در بیشتر برندها جزو دسته موتورهای توبلار صنعتی قرار می گیرند و با قیمت بسیار بالایی ارائه می شوند. لذا استفاده از موتورهای کرکره ساید مقرون به صرفه تر است.

موتورهای توبلار بصورت پیش فرض بدون لوازم جانبی ارائه می شوند و برای نصب آنها نیاز به لوازم جانبی دارد. این لوازم جانبی عبارتند از صفحه پلیت، مرکز کنترل، اندکب و بلبرینگ. در استعلام قیمت موتورهای توبلار بایستی دقت شود که موتور توبلار با کلیه قطعات جانبی اعلام قیمت می گردد و یا فقط قیمت موتور ارائه شده است. نکته بسیار مهم دیگر اینکه بسیاری برندها برای رقابت با سایر برندها در زمینه موتورهای توبلار کرکره، اقدام به اضافه کردن مرکز کنترل، اندکب و ... به موتورهای خود می کنند که این کار قیمت تمام شده موتور و لوازم جانبی را کاهش می دهد، اما هنوز هم در مورد کیفیت مرکز کنترل و قطعات جانبی که توسط شرکتهای تولید کننده موتور ارائه می شوند نگرانی هایی وجود دارد. در مدت گذشته بسیاری از مرکز کنترل و قطعاتی که روی موتورهای توبلار توسط فروشندگان موتور توبلار به پکیج موتورها اضافه شده اند از کیفیت قابل قبولی برخوردار نبوده اند. لذا همچنان توصیه می شود تا در صورت استفاده از موتورهای توبلار، از مرکز کنترل و لوازم جانبی معتبر موجود در بازار استفاده شود. موتورهای توبلار با برندهای بسیار زیادی در بازار ایران وجود دارد. اما در حال حاضر با کیفیت ترین برند این موتورها، موتورهای هیوت، کازا، پوژول و اس دی سی می باشند. (سایر برندهای موتورهای توبلار کرکره موجود در بازار عبارتند از دویا، پاور، اینفینیتی، پاور لیفت، لیفت توربو، اسمارت، بارزانته، توربو، اوکو، سیگما، اتومات، کویکو، الرو، سویل، اورال، پینکو)

Tubular motors: Hutte, casa, pojul, SDC, dooya, power, infinity, power lift, lift turbo, smart, barzante, turbo, oco, sigma, automat, quiko, elro, sevil, ural, pinko

توصیه می شود در نصب موتورهای کرکره توبلار از مرکز کنترل کرکره های برقی با برند های بتا، دیاکو یا هیوت و کازا استفاده شود که در حال حاضر کمترین خرابی را در بین برندهای موجود در بازار دارند. در مورد صفحه پلیت و اندکب هم توجه به جنس و آلیاژ مواد، ضخامت پلیتها و ... بسیار مهم است که بایستی مورد توجه قرار گیرد.

 

موتورهای توبلار در انواع ساده و با باطری بکاپ ارائه می شوند. سیستم خلاص کن موتورهای توبلار استفاده از آچار خلاص کن می باشد که بایستی به موتور وصل شود و درب را بالا و پایین ببرد. لذا اگر رول درب کرکره به سمت بیرون باشد، امکان خلاص کردن موتور در مواقع قطعی برق وجود دارد و در غیر اینصورت درب بایستی بصورت دستی و با فشار کمی بالا برود تا امکان ورود به محل و سپس خلاص کردن موتور فراهم شود.

در مورد موتورهای توبلار و یا ساید که باطری بکاپ دارند و قابلیت باز و بسته شدن توسط باطری در مواقع قطعی برق را دارند نکاتی وجود دارد که در قسمت موتورهای ساید بطور کامل بررسی می شوند.

در مجموع استفاده از موتورهای توبلار برای ابعاد کرکره های اتوماتیک تا ابعاد 13 متر مربع منطقی و مقرون به صرفه می باشد.

3- کرکره اتوماتیک – کرکره برقی با مکانیزم موتور ساید Side Rollup motor

موتورهای ساید که در چند سال اخیر در بازار بطور گسترده ای وارد شده اند و تقریباً نیمی از بازار موتورهای کرکره را به خود اختصاص داده اند. این موتورها که در ابتدا فقط برای دربهای کرکره اتوماتیک با ابعاد بسیار بزرگ و یا صنعتی مورد استفاده قرار می گرفتند، به مرور و با توجه به کاهش قیمت آنها قابلیت رقابت با موتورهای توبلار را پیدا کردند و در بازار بعنوان رقیب موتورهای کرکره توبلار وارد شدند. قدرت این موتورها عمدتاً بر اساس کیلوگرم سنجیده می شود و اکنون در بازار ایران موتورهای ساید کرکره برقی از وزن 200 کیلوگرم شروع و تا وزنهای حدود 1800 کیلوگرم نیز موجود می باشد. البته بطور خاص موتورهای با قدرت بالاتر هم موجود می باشد که به دلیل کاربرد بسیار کم عموماً طبق سفارش وارد می شوند. موتورهای ساید جزو قویترین موتورهای کرکره های اتوماتیک هستند و دربهای اتوماتیک کرکره برقی تا ابعاد بسیار بزرگی را پشتیبانی می کنند.

 

موتورهای ساید بر خلاف موتورهای سنترال و توبلار بصورت پکیج کامل ارائه می شوند که این پکیج موتور شامل موتور، صفحه پلیتهای استاندارد و فابریک، مرکز کنترل کرکره و ریموتها و اندکب و بلبرینگها می باشد.

استفاده از موتورهای ساید از ابعاد حدود 12 متر مربع به بالا در مقایسه با موتورهای توبلار دارای صرفه اقتصادی می شود و با توجه به قیمت موتورها، برای دربهای کوچکتر از 12 متر مربع استفاده از موتورهای کرکره توبلار مقرون به صرفه تر می باشد. اما برای ابعاد بالاتر از 13 متر مربع هم به لحاظ فنی و هم اقتصادی استفاده از موتورهای ساید بسیار منطقی تر است.

بزرگترین دلیل کاربرد و رقابتی شدن موتورهای ساید نسبت به موتورهای سنترال و توبلار یکی قدرت بالای موتورها و دیگری اماکن استفاده از موتورهای ساید با باطری بکاپ یا موتورهای ساید یو پی اس دار UPS بود. موتورهای ساید با یوپی اس با برق 24 ولت کار می کنند و در محفظه مرکز کنترل موتورها، فضایی جهت نصب باطری بکاپ در نظر گرفته شده است.

تمای موتورهای ساید توسط یک زنجیر قابلیت خلاص کردن و باز و بسته شدن را دارند. البته توجه به این نکته ضروری است که برای اینکه موتور در دسترس قرار گیرد می بایستی موتور به شمت بیرون و یا اصطلاحاً درب به صورت رول به بیرون نصب شود. این زنجیر بهترین نوع مکانیزم خلاص کردن دربهای کرکره را نسبت به موورهای سنترال و توبلار فراهم می کند و باعث می شود تا موتورهای کرکره ساید بسیار سریع از سایر موتورها خلاص شده و درب بصورت دستی باز و بسته شود.

اما در مورد موتورهای ساید با یو پی اس و دارای باطری بکاپ، این موتورها در مواقع قطعی برق با استفاده از باطری درونی قابلیت باز و بسته کردن درب کرکره را در چند نوبت فراهم می کنند. این نوع موتور جهت استفاده در دربهای بزرگتر از 12 متر مربع و در مناطق با قطعی زیاد برق، بسیار پر کاربرد و غیر قابل رقابت است.

نکته بسیار مهم در مورد موتورهای با باطری بکاپ یا موتورهای یو پی اس دار:

الف- موتورهای توبلار یو پی اس دار و ساید یو پی اس دار به نسبت موتورهای هم قدرت خود که یو پی اس ندارد قدرت کمتری دارند.

ب- موتورهای کرکره یو پی اس دار در سری توبلار و ساید با ولتاژ 24 ولت کار می کنند.

ج- موتورهای یو پی اس دار به دلیل خرابی و مشکلات باطری سالانه هزینه هایی را جهت تعویض و نگهداری باطری ها به مشتری تحمیل می کند، لذا بایست در انتخاب نوع موتور دقت کافی بعمل آید تا در صورت نیاز قطعی مشتری به موتورهای کرکره با یو پی اس، از این نوع موتور استفاده شود.

د- در مواردی که فروشگاه و یا محلی که درب کرکره در آن نصب می شود دارای ورودیهای دیگری نیز باشد، توصیه می شود تا یکی از دربهای کرکره از موتورهای با باطری بکاپ استفاده شود و سایر موتورها از نوع موتورهای کرکره ساده استفاده شود.

در روش اول از موتورهای کرکره از نوع سانترال یا سنترال استفاده می شود. این نوع موتور بر روی همان کرکره قدیمی بدون هیچگونه تغییری نصب می شود و نیروی وارده توسط فرد را جبران می کند و به کمک فنرها درب را بالا و پایین می برد. در این روش فقط موتور و مرکز کنترل برقی به سیستم اضافه می شود. در حال حاضر بهترین برند موتورهای سانترال یا سنترال کرکره برقی در بازار ایران برند کب ایتالیا (CAB) می باشد که در دو وزن 180 و 280 کیلوگرم و با گارانتی 4 ساله موجود است. اصالت کالا را از سایت www.benincaservices.ir می توان استعلام کرد.

در تصویر زیر موتور کرکره سنترال یا سانترال را می بینید.

 

در روش دوم از موتورهای ساید برای اتوماتیک کردن این نوع درب کرکره استفاده می شود که می بایستی از نوعی تبدیل برای انتقال نیرو از موتور به شافت و فنر کرکره های دستی استفاده شود.